Marmaris'in Turgut köyünde bulunan ve Türkiye'de ayakta kalabilen tek piramit mezar olduğu belirtilen tarihi eser, turizme kazandırılmayı bekliyor. İlçe merkezine yaklaşık 30 kilometre uzaklıktaki Turgut köyünde bir tepede yer alan piramit mezar, farklı mimari tarzıyla bölgeyi ziyaret eden yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekiyor. Köye hakim bir noktada kayalıkların üzerinde bulunan ve geniş bir alanı yüksekten gören mezara, yaklaşık 10 dakikalık bir tırmanışla ulaşılabiliyor. Marmaris Müze Müdürü Esengül Yıldız Öztekin, yöre halkı tarafından "Çağ Baba" olarak bilenen piramidal mezar hakkında Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Arkeoloji Bölümünden Şahin Gümüş'ün bir tez çalışması yaptığını söyledi.
"Türkiyedeki tek piramit mezar"
Söz konusu anıtsal mezarın Türkiye'de ayakta kalan tek piramit şekilli mezar olduğunu belirten Öztekin, "Mezardaki yazıtta mezarın, M.Ö. 2. yüzyılda savaşçı Diagoras ve karısı Aristomakha için yapıldığı yazıyor. Yazıttan, daha önce mezarın ön cephesinde aslan ile piramidal çatının tepesinde mezar sahibinin heykellerinin yer aldığı anlaşılıyor" dedi. Piramit mezarda geçmiş yıllarda kaçak kazılar yapıldığını ifade eden Öztekin, müze müdürlüğü olarak tarihin eserin turizme kazandırılması için proje hazırlığı içinde olduklarını bildirdi.
Turgut köyü muhtarı Naci İşler ise örnekleri genelde Mısır'da yer alan piramit mezarın muhafaza altına alınmasını ve yürüyüş yolu yapılmasını istediklerini dile getirdi.
İlk olarak 60'lı yıllarda piramitte kaçak kazılar yapıldığını, içindeki mezarların yağmalandığını ifade eden İşler, "En kısa zamanda piramidin etrafının çevrilmesi ve denetim altına alınması gerekiyor. 2005'te muhtarlık olarak Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü'ne yazılı olarak başvurduk ama piramit mezarın restore edilerek turizme kazandırılması için bugüne kadar bir adım atılmadı" diye konuştu.
"Türbe zannedip dua ediyorduk"
Türkiye'de tek olan bir tarihi yeri koruyamadıkları ve turizme kazandıramadıkları için üzüldüklerini dile getiren İşler, "Önceki yıllarda mezarın kime ait olduğu ve tarihi hakkında bilgi sahibi değildik. Eskiden türbe zannederdik. Büyüklerimiz bizi oraya götürür yemek yedirirdi, dua ederdik" dedi. Bölgeye gelen uzmanların, söz konusu tarihi eserin bir piramit mezar olduğunu tespit ettiklerini anlatan İşler, şöyle devam etti:
"İki yıl önce köyümüzü ziyaret eden bir uzman, Türkiye'nin her yerini karış karış gezdiğini ve söz konusu piramit mezarın Türkiye'de bir örneğini daha görmediğini söyledi. Artık köyümüze gelen yerli ve yabancı turistlere bu tarihi eserin bir piramit mezar olduğu yönünde bilgi veriyoruz. Ulaşılması zor olduğu için çok fazla olmasa da zaman zaman turistler tepeye çıkarak mezarı yakından görüyorlar."
"MIısırdan etkilenilmiş olabilir"
Tarihi eserde inceleme yapan arkeolog Bora Ayyıldız da Turgut köyündeki piramit mezarın Türkiye'de tek olduğunu düşündüklerini, bugüne kadar bir örneğine rastlanmadığını kaydetti. Piramit mezarı bölgeyi dolaşan seyyahların tespit ederek tanıttığını vurgulayan Ayyıldız, "Bölgemizdeki mezarlar yatık ve gömme şeklinde. Bu mezarın Mısır'dan etkileşimle piramit şeklinde yapıldığı tahmin ediliyor. Bu konuda araştırmalar sürüyor" diye konuştu.
"Siz beyaz dişli hayvanlar..."
Yüksekliği yaklaşık 6 metre, içi ise 3 metrekare olan, tavanı kubbe şeklindeki piramit mezarın yazıtında eski Yunanca şu ifadeler yer alıyor:
"Siz beyaz dişli hayvanlar, her zaman size öngörülen yerde kalın. Çünkü ben en yukarıda her şeyi gözetleyeceğim ki hiçbir korkak adam gelip de mezara zarar vermesin. Çünkü bu, savaşta ölen Diagoras isimli bir adamın ve örnek çocuklar yetiştirmesiyle kocasına sadakat anlayışıyla herkesten üstün, babasının Aristomakha olarak isimlendirdiği tanrılarla kıyaslanası karısının mezarıdır."