Türkiye'nin kültür varlıkları ve SİT alanları büyük bir tehdit altında. Vatan'dan Gülümhan Gülten'in haberine göre Hükümet yeni bir yasal düzenleme yapıp 14 Ekim'e kadar yürürlüğe sokamazsa, Türkiye'nin tüm SİT alanlarında inşaat yapılabilecek ve bunu yapanlar hiçbir cezayla karşılaşmayacak. Anayasa Mahkemesi'nin, SİT alanlarında inşaat yapımına büyük cezalar öngören yasa maddesini iptal etmesinin ardından ortaya çıkan yasal boşluğu yoketmek için Hükümet hala bir düzenleme yapmadı. Yüksek Mahkeme Hükümete 1 yıl süre vermiş, iptal kararının yürürlüğünü 1 yıl sonrasına, yani 14 Ekim 2013 tarihine ertelemişti. Ancak geçen 10 ay içinde Hükümet yeni bir yasa hükmü tesis etmediği için, SİT alanlarının inşaata açılmasına yol açabilecek tarihle ilgili geri sayım başlamış oldu. Öte yandan TBMM halen tatilde olduğu ve aksi bir karar alınmazsa yeni yasama yılı 1 Ekim'de başlayacağı için, Hükümetin yeni bir yasa çıkarması ve bu yasanın Köşk'ten onaylanarak yürürlüğe girmesi için sadece 14 günü olacak.
SİT alanına apartman diksen hapis cezası olmayacak
Anayasa Mahkemesi, iki yerel mahkemenin Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun bazı hükümlerinin anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle yaptığı başvuruyu esastan görüşerek, kanunun ilgili maddelerini iptal etmişti. Yüksek Mahkeme'nin 11 Nisan 2012'de aldığı iptal kararı, 13 Ekim 2012'de Resmi Gazete'de yayınlanmıştı. Anayasa Mahkemesi kararında Hükümetin bu belirsizlikle ilgili bir düzenleme yapması istenmiş, bunun için de Hükümete, iptal karanının yürürlüğe girmesi için 1 yıllık süre verilmişti. İptal edilen hüküm, kültür varlıklarına zarar veren ve SİT alanlarına inşaat yapanlara 2-5 yıl hapis cezası öngörüyordu. Kararla bu hüküm ortadan kalktı. Yani 14 Ekim tarihinden itibaren, Hükümet yeni bir yasa çıkaramazsa, SİT alanlarında inşaat yapanlara ceza verilmeyecek.
Hala yasa hazırlığı yok
Hükümetin önünde yasal düzenleme için hala zaman olmasına rağmen, mevcut durum çevreciler ve hukukçuları endişelendiriyor. Sözkonusu çevreler, "Aksi bir durumda talanın boyutunu düşünmek bile istemiyoruz" diyor. Diğer taraftan VATAN'a konuya ilişkin bilgi veren Kültür ve Turizm Bakanlığı kaynakları, "Konuyla ilgili yapılmış ve Bakanlar Kurulu'na sunulmuş herhangi bir hazırlık olmadığını" kaydetti.
Meclis açıldığında 14 gün kalmış olacak
Yasal boşluğu ortadan kaldıracak düzenleme, erken açılma durumu olmazsa, 1 Ekim'de yeni yasama yılına başlayacak olan TBMM'ne hemen gönderilirse bile yasalaşma ve yürürlüğe girme süreci için sadece 14 gün olacak.
Sözkonusu düzenleme, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından hazırlanıp Bakanlar Kurulu'nda imzalanarak Hükümet tasarısı olarak Meclis'e gönderilebileceği gibi, bir Torba Yasa'ya eklenerek de çıkarılabilir. Veya milletvekilleri tarafından bir yasa teklifi olarak da Meclis'e gelebilir.
14 Ekim'de ortadan kalkacak madde
Anayasa Mahkemesi'nin iptal ettiği 2863 Sayılı Yasa’nın (b) bendi "Sit alanlarında geçiş dönemi koruma esasları ve kullanma şartlarına, koruma amaçlı imar planlarına ve koruma bölge kurullarınca belirlenen koruma alanlarında öngörülen şartlara aykırı izinsiz inşai ve fiziki müdahale yapanlar veya yaptıranların, iki yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılır" düzenlemesini içeriyordu.
İptal edilen ve 14 Ekim itibariyle yeni bir yasal düzenleme yürürlüğe girmemesi halinde ortadan kalkacak maddeler şöyle:
a) Korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının yıkılmasına, bozulmasına, tahribine, yok olmasına veya her ne suretle olursa olsun zarara uğramalarına kasten sebebiyet verenler iki yıldan beş yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılır.
b) SİT alanlarında geçiş dönemi koruma esasları ve kullanma şartlarına, koruma amaçlı imar plânlarına ve koruma bölge kurullarınca belirlenen koruma alanlarında öngörülen şartlara aykırı izinsiz inşa ve fiziki müdahale yapanlar veya yaptıranlar, iki yıldan beş yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılır.